Αγροτική Ανάπτυξη με εταίρους και εταίρες

Του Δημήτρη Μιχαηλίδη

Το Υπουργείο Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων ανακοίνωσε (16/7/2012) ότι: «Με εξαιρετική επιτυχία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του 1^ου Συνεδρίου για την Αγρ. Ανάπτυξη μετά το 2013 που διοργάνωσε, την Παρασκευή 13 Ιουλ 2012 στην Αθήνα, το Υπουργείο Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων-Δ/κός Τομέας Κοινοτικών Πόρων & Υποδομών. 

Ο Υπουργός Αγρ. Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Αθ. Τσαυτάρης κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου τόνισε ότι: «είμαστε παρόντες σε αυτό το Συνέδριο για να σχεδιάσουμε μαζί, να υλοποιήσουμε μαζί, να καρπωθούμε όλοι από τις επιτυχίες μας και να μάθουμε όλοι από τα λάθη μας. Μαζί με τους Εταίρους μας θα βρούμε τη λύση, η οποία μπορεί να έρθει από τη γεωργία, ξεκινώντας σήμερα και συνεχίζοντας με εντατική δουλειά για τον προγραμματισμό της περιόδου 2014-2020».

Στο Συνέδριο συμμετείχαν, γράφει η ανακοίνωση, 233 εκπρόσωποι Εταίρων του ΥπΑΑΤ, οι οποίοι προέρχονται από δημόσιες αρχές και εποπτευόμενους φορείς, από περιφερειακές αρχές, τοπικούς αναπτυξιακούς φορείς, κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς, από περιβαλλοντικούς φορείς, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, από όλους όσους επηρεάζουν και επηρεάζονται από την αγροτική ανάπτυξη.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου, το ΥπΑΑΤ μαζί με τους Εταίρους του έθεσε τη βάση για ένα κοινό όραμα για τη Στρατηγική Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας στη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020.

Η εταιρική σχέση αναπτύχθηκε περαιτέρω και μέσα από τη συμμετοχική διαδικασία, το διάλογο και τη διαβούλευση έγινε μια πρώτη προσέγγιση των αναγκών, αλλά και των δυνατοτήτων του αγροτικού τομέα της χώρας μας, ώστε να γίνει ανταγωνιστικός, να συμβάλλει στην ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων, στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στη δημιουργία μιας ζωντανής και ελκυστικής υπαίθρου.

Οι εργασίες των Εταίρων του ΥπΑΑΤ για τον προγραμματισμό της περιόδου 2014-2020 ξεκίνησαν με το «1^ο Συνέδριο για την Αγροτική Ανάπτυξη μετά το 2013» και θα συνεχιστούν εντατικά, λένε.

Είχα την ευκαιρία να με δεχθούν οι οργανωτές, παρά την αρχική άρνηση, μετά από παρέμβαση εκδότη και παροχή διευκρινήσεων. Έτσι καταγράφηκαν τα παρακάτω:

1.            Ανάμεσα σε όλους όσους ήταν παρόντες διακρίναμε ΜΟΝΟ δύο (2) αγρότες, τον κ. Βασίλη Κόλλια (Βοιωτία) και τον κ. Μάριο Τουρκοχωρίτη (Λειβαδιά).

2.            Ανάμεσα στους φορείς είδαμε εκπροσώπους Αγροτικών Οργανώσεων, όπως τον κ. Μ. Σμύρη (ΠΑΣΕΓΕΣ), από την ΣΥΔΑΣΕ, ίσως από την ΓΕΣΑΣΕ ίσως και άλλοι.

3.            Ανάμεσα σε όσα ακούστηκαν στο THE HUB και σε όσα γράφει το Δελτίο Τύπου λείπει η σαφέστατη έκφραση «και να αναλάβετε τις ευθύνες της αποτυχιών σας».

4.            Αν στο συνέδριο, μετείχαν ΜΟΝΟ δύο αγρότες και 3-4 εκπρόσωποι φορέων αγροτών, τότε το πιθανό μήνυμα είναι ότι οι Εταίροι του ΥπΑΑΤ είναι 225 περίπου υπάλληλοι ή άλλοι που «προέρχονται από δημόσιες αρχές και εποπτευόμενους φορείς, από περιφερειακές αρχές, τοπικούς αναπτυξιακούς φορείς, κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς, από περιβαλλοντικούς φορείς, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, από όλους όσους επηρεάζουν και επηρεάζονται από την αγροτική ανάπτυξη», ΕΚΤΟΣ από αγρότες.

5.            Από την πίστη στην Μεσογειακή Διατροφή, που μάλιστα τονίστηκε ως Ελληνική, έως την πραγματικότητα που αντιλαμβάνεται και υπηρετεί το ΥπΑΑΤ, που πλήρωνε & οργάνωνε το συνέδριο, η απόσταση ήταν 2-3 ώρες για να απολαύσουμε ένα συνηθισμένο για αστούς κέτεριγκ, με τα ισχυρά προωθούμενα προϊόντα της παγκοσμιοποιημένης διαφήμισης, που δεν περιλαμβάνει ακόμα τα Ελληνικά αγροτικά προϊόντα, ούτε βέβαια όταν τα παραγγέλνεις και τα πληρώνεις εσύ ο ίδιος …

6.            Οι συμμετέχοντες βίωσαν μια πρωτόγνωρη «άσκηση» σε μια προσπάθεια ανάπτυξης καναλιών επικοινωνίας των συμμετεχόντων και σε μια προσπάθεια να εργασθούν σαν ομάδα, αφήνοντας να ξεπροβάλουν οι σκέψεις και προτάσεις τους.

7.            Όταν τα κάναμε τέτοια εργαστήρια ανάπτυξης κοινωνικού κεφαλαίου, προϋπόθεση ήταν η συναντίληψη, η κοινότητα σκέψεων και απόψεων και βέβαια το έντονο ενδιαφέρον των συμμετεχόντων για το αντικείμενο.

8.            Στην συνάθροιση του THE HUB ήταν ορατή δια γυμνού οφθαλμού η παντελής ανυπαρξία του κοινωνικού κεφαλαίου, που είναι η βάση για την ανάπτυξη οποιασδήποτε μορφής κοινωνικής δράσης, ιδιαίτερα σε μια ομάδα ανθρώπων όπου, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες να την διαλύσουν, υπάρχουν ακόμα ψήγματα της αγροτικής κοινωνίας.

9.            Οι ομάδες ήταν ανομοιογενείς, με διαφορετικά βιώματα, και διαφορετικό επίπεδο καλλιέργειας, αλλά το σημαντικότερο, «εξωτερικές» σε σχέση με την αγροτική κοινωνία, σε σχέση με την αγροτική ανάπτυξη, σε σχέση με τον αγροτικό κόσμο, σε σχέση με τους αγρότες, και με πλήρη απουσία, λόγω μη πρόσκλησης, των αγροτών.

10.        Δεν μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει το εξαγόμενο μιας τέτοιας προσπάθειας. Πάντως είναι σαφώς «ξένο» προς τους αγρότες και τον αγροτικό κόσμο.

11.        Δεν μπορεί να καθορίζεται η αγροτική ανάπτυξη χωρίς αγρότες. Αυτό και αν θα ήταν πρωτοτυπία και καινοτομία.

12.        Συνήθως τα εγχειρίδια λένε ότι την πολιτική την αποφασίζουν οι πολίτες και οι εκλεγμένοι, σε αντιπροσωπευτικές δομές, πολιτικοί τους. Αποτέλεσε πρωτοτυπία ότι την μελλοντική πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης θα την καθορίσουν υπάλληλοι.

13.        Οι υπάλληλοι, ακόμα και οι υψηλόβαθμοι, καθώς και οι εμπειρογνώμονες και οι επιστήμονες μπορεί να κληθούν να εκφράσουν γνώμη, ή να κάνουν αναλύσεις, ή να δώσουν συμβουλές, ΑΛΛΑ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΙΣ ΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΛΕΓΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ.

Εκτιμάται ότι στο μέλλον με την αποκτηθείσα εμπειρία θα επιδιωχθεί σε τέτοιες «ασκήσεις» να μετέχουν οι ενδιαφερόμενοι αγρότες. Αυτοί που θα κληθούν να υλοποιήσουν τις όποιες αποφάσεις τους. Πρέπει οι ειδικοί και οι επιστήμονες να κάνουν θελκτική την συμμετοχή των υπεύθυνων αγροτών. Πρέπει οι υπάλληλοι και οι επιστήμονες να κάνουν κατανοητά, στους αγρότες τα θέματα, για να μπορούν οι αγρότες να εκφέρουν την γνώμη τους.

Η υφαρπαγή της φυσικής εξουσίας των πολιτών, δεν μπορεί να ενισχύεται από «ξύλινη» τεχνητή γλώσσα, δεν επιτρέπεται να πνίγεται σε δαιδαλώδεις διαδικασίες, δεν είναι σωστό να «επικοινωνείται» σε άγνωστο στους αποφασίζοντες χώρο, όπως είναι ο χώρος του διαδικτύου (ασχέτως ευθυνών).

Τυχόν αδυναμία επικοινωνίας, αν υπάρχει, δεν δίνει πολιτικό άλλοθι για αποκλεισμό των φυσικών φορέων της εξουσίας και της πολιτικής, αλλά επιβάλει στους υπαλλήλους την απαίτηση να εκπαιδεύσουν τους αποφασίζοντες αγρότες, επιβάλει στον κρατικό μηχανισμό να κάνει όλα τόσο κατανοητά που να μπορούν να τα κατανοήσουν και να αποφασίζουν οι ίδιοι οι αγρότες, ΟΧΙ ΑΛΛΟΙ ΕΞ ΟΝΟΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΓΡΟΤΩΝ. Ούτε ζήτησαν οι αγρότες από κανέναν να τους σώσει. Οι τελευταίοι «σωτήρες» είναι στον κορυδαλό.

Οι ΑΓΡΟΤΕΣ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΝ, οι υπάλληλοι να κάνουν σωστά την δουλειά τους, και να τους ενημερώσουν σωστά για όλα, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν και να αποφασίσουν, αυτοί (οι αγρότες) για τον χώρο τους. Και τότε η κεντρική πολιτική δομή (στην Ελλάδα η Κυβέρνηση και οι εκλεγμένες Περιφέρειες) θα συνεκτιμήσει όλα και θα εκτελέσει.

Η «άσκηση» πέτυχε, η αγροτιά θα πεθάνει. Με τέτοια και άλλα, μετά τα ανεύθυνα περί 66.000 νέων στο αγροτικό επάγγελμα, και τα ακόμα ποιο ατεκμηρίωτα της μορφής «1.500.000 αστοί θέλουν να επιστρέψουν στην ύπαιθρο και οι μισοί θέλουν να γίνουν αγρότες»  ήδη μέσα στον προηγούμενο 12μηνο εγκατέλειψαν το αγροτικό επάγγελμα 31.000 επαγγελματίες αγρότες. Το εγκατέλειψαν ίσως και λόγω της απαξίωσης που αισθάνονται στις συναλλαγές τους ή ακόμα και του αυταρχισμού που εισπράττουν από τους 225 που συμμετείχαν και «προέρχονται από δημόσιες αρχές και εποπτευόμενους φορείς, από περιφερειακές αρχές, τοπικούς αναπτυξιακούς φορείς, κοινωνικούς και οικονομικούς φορείς, από περιβαλλοντικούς φορείς, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα, από όλους όσους επηρεάζουν & επηρεάζονται από την αγροτική ανάπτυξη».

Όταν το κοινό όραμα είναι μόνο των εταίρων, χωρίς τους αγρότες, ίσως ο μόνος δρόμος να είναι της φυγής, και όπως λέει και ο Καβάφης «κι αν δε μπορείς να κάνεις τη ζωή όπως την θέλεις, τούτο τουλάχιστον προσπάθησε, ΜΗ ΤΗΝ ΕΞΕΥΤΕΛΙΖΕΙΣ».